به نقل از «جماران»

شرح مختصر دعای مکارم الاخلاق/ گفتار بیست و سوم: حق گویی و پرهیز از دروغ

تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۷۹۵۳۲۷

پایگاه خبری جماران- در ایام ماه مبارک رمضان امسال، یادگار گرامی امام حجت الاسلام و المسلمین سید حسن خمینی طی سلسله یادداشت هایی، به اختصار به شرح دعای مکارم الاخلاق می پردازد.

امروز بخش بیست و سوم این یادداشت ها تحت عنوان«حق گویی و پرهیز از دروغ»، از نظر مخاطبان ارجمند می گذرد:

حضرت سید الساجدین (علیه السلام) در ادامه دعای شریف مکارم الاخلاق، پس از درود و صلوات بر پیامبر گرامی و اهل بیت طاهرینش، «گفتنِ سخنِ حق» را _هرچند که سخت و دشوار_ از پروردگار سبحان درخواست می کند:

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ حَلِّنِی بِحِلْیَةِ الصَّالِحِینَ، وَ أَلْبِسْنِی زِینَةَ الْمُتَّقِینَ، فِی بَسْطِ الْعَدْلِ، وَ کَظْمِ الغَیْظِ، وَ إِطْفَاءِ النَّائِرَةِ، وَ ضَمِّ أَهْلِ الْفُرْقَةِ، وَ إِصْلَاحِ ذَاتِ الْبَیْنِ، وَ إِفْشَاءِ الْعَارِفَةِ، وَ سَتْرِ الْعَائِبَةِ، وَ لِینِ الْعَرِیکَةِ، وَ خَفْضِ الْجَنَاحِ، وَ حُسْنِ السِّیرَةِ، وَ سُکُونِ الرِّیحِ، وَ طِیبِ الْمُخَالَقَةِ، وَ السَّبْقِ إِلَى الْفَضِیلَةِ، وَ إِیثَارِ التَّفَضُّلِ، وَ تَرْکِ التَّعْیِیرِ، وَ الْإِفْضَالِ عَلَى غَیْرِ الْمُسْتَحِقِّ، وَ الْقَوْلِ بِالْحَقِّ وَ إِنْ عَزَّ.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

..»

پروردگارا! بر حضرت محمد و اهل بیت طاهرینش درود فرست و زیور صلاحیت و لباس تقوا بر من بپوشان، تا عدالت به پا دارم و از فوران غیظ جلوگیری کنم و آتش خشم را فرو نشانم و پراکندگان را متحد سازم و اختلاف بین افراد را اصلاح کنم! توفیق ده تا خوبی مردمان را بازگویم و عیوب آنها را مستور دارم و با نرم خویی و فروتنی و نیک سیرتی و بیرون راندن بادِ غرور از سر، با آنها رفتار کنم، و به من خوش خویی و سبقت در فضیلت و ایثار در بخشش عطا کن و عنایت کن تا در دم فروبستن از عیوب دیگران و ترک افضال در حق کسی که درخور افضال نیست و گفتن سخن حق، هرچند دشوار باشد، توفیق یابم.

«القول» در اینجا به معنی سخن و کلام است و «حق» که معانی متعددی دارد در این فراز به معنی صواب و راستگویی به کار گرفته شده است؛ گاه نیز این کلمه به معنی عدل و زمانی هم مرادف واقع و نفس الامر به کار می رود. «عزّ» به معنی دشواری و سختی است. برخی هم معنای آن را چیزی دانسته اند که به دلیل اندازه بسیار کم و نا چیز قابل دیدن نیست. (ریاض السالکین، ج3، ص352)

در این فراز از نیایش، حضرت سید الساجدین (علیه السلام) از خدا توفیق می خواهد تا همواره سخن به حق گوید؛ اگرچه آن سخن و حق گویی با مشقت و سختی همراه باشد. این کریمه اخلاقی نیز به مانند دیگر فرازهای نورانی این دعا، در کلمات ذوات مقدس معصوم (علیهم السلام) تکرار یافته است که نشان اهمیت و جایگاه بلند این ویژگی اخلاقی است. در سفارشات امامان معصوم (علیهم السلام)، گفتنِ حق لازم و واجب شمرده شده، هرچند با سختی و تلخی، و گاه ضرر و زیانِ ظاهری همراه باشد. امام علی علیه السلام در این باره می فرماید: «اصْبِرْ عَلَى مَضَضِ مَرَارَةِ الْحَقِ‏ وَ إِیَّاکَ أَنْ تَنْخَدِعَ لِحَلَاوَةِ الْبَاطِل‏» در برابر درد و تلخی حق صبور باش و از اینکه شیرینی باطل تو را بفریبد، برحذر باش. (غررالحکم و دررالکلم، ص84) و فرموده اند: حقی که به تو ضرر رساند، بهتر از باطلی است که کارت را راحت و آسان کند. (همان، ص307)

حق گویی و حق طلبی، اگر ضرر و زیانی را برای انسان در پی داشته باشد هم، ضرر و زیانی زودگذر و ظاهری است و آنچه ماندگار و ماندنی است، حلاوت حق و اجر و ثوابی است که انسان برای اعتلای حق و حق گویی به دست آورده، و به فرمان حضرت حق گردن نهاده است: «یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ کُونُواْ قَوَّامِینَ بِالْقِسْطِ شهَُدَاءَ لِلَّهِ وَ لَوْ عَلىَ أَنفُسِکُمْ أَوِ الْوَالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ» ای اهل ایمان! عدل به پا دارید و همواره گواهان حق باشید هرچند بر پا داشتن عدل و گواهی دادنتان، به زیان خودتان یا پدر و مادر و نزدیک ترین خویشاوندانتان باشد. (نساء: آیه 135) از این رو حضرت امیر (علیه السلام) برترین مردم را نزد باری تعالی کسی معرفی می کند که عمل به حق نزد او محبوب تر از توجه و تمسک به باطل باشد؛ اگرچه این حق گویی و حق جویی موجب اندوه و ضرر برای او گردد و در مقابل عمل به باطل موجب جلب منفعت و ترفیع موقعیت او شود. (میزان الحکمه، ج2، ص469)

در میان علمای اسلامی نیز درباره حق گویی و صداقت سخن بسیار رفته است. قشیری در الرسالة القشیریة می نویسد: «کمترین درجه راستگویی آن است که ظاهر و باطن آدمی یکسان باشد»، و از برخی عارفان نقل می کند که «کسی که می خواهد خدا با او همراه باشد، با صداقت همراه شود؛ چرا که خدا خود می فرماید: ان الله مع الصادقین». نیز می نویسد: «برخی از عرفا می گویند کسی که واجبات دائمی را انجام ندهد، واجبات موقت از او پذیرفته نمی شود. پرسیده شد واجب دائمی چیست؟ گفت راستگویی ... پس همواره صادق باش، حتی اگر می ترسی که برای تو ضرری داشته باشد؛ چرا که نفع خواهد داشت و همواره از دروغ بپرهیز، حتی اگر احساس می کنی که برای تو نفع دارد؛ چرا که به ضرر تو خواهد بود. (دلیل راه، ص255)

حال که سخن از حرمت و منع دروغ به میان آمد خالی از لطف نیست که کلام امام خمینی در باب مفاسد دروغ را مرور کنیم که می فرماید: «بدان که این رذیله [دروغ] از اموری است که عقل و نقل متفق بر قبح و فسادش هستند، و خود فی نفسه از کبائر و فواحش است، چنانچه اخبار دلالت بر آن دارد، و علاوه، گاه شود که بر آن مترتب شود مفاسد دیگری که قبح و فسادش کمتر از این موبقه نیست. بلکه گاهی شود به واسطه کشف یک دروغ، انسان به طوری از درجه اعتبار پیش مردم ساقط می شود که تا آخر عمر جبرانش را نتوان کرد. خدا نکند کسی معروف شود به دروغگویی که هیچ چیز شاید بیشتر از این به حیثیت انسان لطمه نمی زند، و علاوه بر اینها، مفاسد دنیوی و اخروی آن نیز بسیار است». (شرح چهل حدیث، ص471)

ناگفته نماند که اگرچه حق گویی و حق طلبی همیشه و در همه جا پسندیده و واجب است؛ لیکن آنچه دارای درجه و جایگاه بالاتری است، حق طلبی و حق جویی نزد حاکمان و قدرتمندان است. گفتن حق و دعوت حاکمان و مسئولانی که گاه راه را به خطا می روند یا در عمل، تصمیم یا قضاوت نادرستی دارند، به راه حق و صراطِ صحیح از بالاترین مراتب جهاد و برترین کارها به حساب آمده است: «وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ أَفْضَلُ الْجِهَادِ کَلِمَةُ حَقٍ‏ عِنْدَ سُلْطَانٍ جَائِر» (عوالی اللئالی، ج‏1، ص: 432)

منبع: جماران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.jamaran.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جماران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۷۹۵۳۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

این دروغ را درباره کاهش افسردگی باور نکنید

اگر جایی خواندید که مواد مخدر می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی را کاهش دهند، این یک دروغ محض است. در حقیقت یکی از عوارض شایع مصرف مواد مخدر، افسردگی است! رابطه بین مصرف مواد مخدر و افسردگی کاملا پیچیده بوده و نیاز به بررسی جامع دارد.

به گزارش بهداشت نیوز، برخی از مواد مخدر با بروز احتمال افسردگی شدیدتری همراه هستند.

در این محتوا قصد داریم به مهم‌ترین دغدغه شما پاسخ دهیم که عبارت است از:

چه ارتباطی بین مصرف مواد مخدر و افسردگی وجود دارد؟

رابطه بین مصرف مواد مخدر و افسردگی، کاملا پیچیده و البته دوطرفه است. از یک طرف مصرف مواد مخدر می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد و از سویی دیگر افراد مبتلا به افسردگی در معرض خطر سوءمصرف مواد مخدر هستند. بیایید به بررسی این روابط بپردازیم:

تاثیر مصرف مواد مخدر بر افسردگی مصرف مواد مخدر از ۳ طریق بر افسردگی اثر می‌گذارد:

تغییرات شیمیایی در مغز: مواد مخدر می‌توانند تعادل شیمیایی مغز را مختل کرده و باعث کاهش سطح انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین شوند که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارند، این فرایند زمینه ساز ایجاد افسردگی است.

افزایش استرس: مصرف مواد مخدر می‌تواند باعث افزایش استرس و اضطراب شود که این‌ها از عوامل اصلی خطر افسردگی هستند.

مشکلات در زندگی: اعتیاد به مواد مخدر موجب مشکلات زیادی در زندگی فرد مانند مشکلات شغلی، مالی، خانوادگی و اجتماعی خواهد شد که همگی می‌توانند به افسردگی منجر شوند.

تاثیر افسردگی بر مصرف مواد مخدر

افسردگی می‌تواند زمینه سوءمصرف مواد مخدر را از راه‌های زیر افزایش دهد:

خوددرمانی: افراد مبتلا به افسردگی ممکن است برای تسکین علائم خود به مصرف مواد مخدر روی بیاورند.

عدم تمایل به زندگی: احتمال دارد افراد افسرده به دلیل احساس ناامیدی و بی تفاوتی نسبت به زندگی، مصرف مواد مخدر را به عنوان راهی برای فرار از واقعیت تلقی کنند. همچنین آن‌ها معمولا انگیزه کافی را برای زندگی ندارند، نبود انگیزه نیز می‌تواند منجر به مصرف مواد مخدر شود.

چه مواد مخدری بیشترین احتمال را برای افزایش افسردگی دارند؟

مواد مخدر مختلفی می‌توانند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهند. یکی از رایج‌ترین این مواد الکل است. از عوارض مصرف بیش از حد الکل، افسردگی است. الکل تعادل انتقال دهنده‌های عصبی در مغز را مختل کرده و منجر به بروز علائم افسردگی می‌شود. مصرف مواد افیونی هم مانند هروئین، کدئین و اکسی کدون می‌تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. مواد افیونی باعث کند شدن سیستم عصبی مرکزی و ایجاد احساس غم و ناامیدی می‌شوند. این باعث می‌شود ترک قطعی این مواد مانند ترک قطعی هروئین چالش‌های مضاعفی داشته باشد.

متاسفانه مصرف ماری جوانا، به ویژه در افراد جوان، خطر ابتلا به افسردگی را افزایش خواهد داد. یکی از عوارض مصرف، علائم روان پریشی مانند توهم و هذیان بوده که احتمالا منجر به افسردگی خواهند شد.

از عوارض مصرف کردن کوکائین افسردگی است. کوکائین موجب ایجاد علائم روان پریشی و افسردگی خواهد شد.

مصرف آمفتامین‌ها مانند شیشه و ریتالین نیز می‌تواند خطر بروز افسردگی را افزایش دهد. آمفتامین‌ها موجب اضطراب، بی خوابی و تحریک پذیری و در نهایت افسردگی خواهند شد.

چگونه مصرف مواد مخدر می‌تواند روی سلامت روانی تأثیر بگذارد؟

مصرف مواد مخدر با تغییر در عملکرد مغز، می‌تواند بر سلامت روان تأثیر بگذارند. با مصرف مواد مخدر تعادل انتقال دهنده‌های عصبی مانند سروتونین، دوپامین و نوراپی نفرین در مغز مختل می‌شود. این امر منجر به بروز علائم افسردگی، اضطراب و سایر اختلالات روانپزشکی خواهد شد.

همچنین مصرف مواد مخدر به سلول‌های مغزی آسیب رسانده و منجر به مشکلات حافظه، تمرکز و یادگیری می‌شود. علاوه بر مواد مذکور مواد مخدر باعث افزایش سطح استرس در بدن شده و استرس مزمن خطر ابتلا به اختلالات روانپزشکی را افزایش خواهد داد.

معمولا مواد مخدر منجر به اختلالات سلامت روان از قبیل اختلالات خلقی، اختلالات روانپریشی، اختلالات شناختی، اختلالات اضطرابی و اختلالات شخصیت می‌شود. همچنین مصرف مواد مخدر می‌تواند به توهم، هذیان و افکار خود کشی نیز بیانجامد.

چگونه می‌توان مشکلات افسردگی ناشی از مواد مخدر را درمان کرد؟

درمان افسردگی ناشی از مواد مخدر به عوامل مختلفی مانند شدت افسردگی، نوع ماده مخدر مصرفی و سابقه سلامت روان فرد بستگی دارد. اما به طور کلی، بهبود این نوع افسردگی شامل ترکیبی از درمان‌های روانشناختی و دارویی است که باید حتما توسط متخصصین سلامت روان که در حوزه اعتیاد نیز آموزش دیده‌اند، انجام شود. در اینصورت ترک اعتیاد روانی فرد انجام شده و برای همیشه از شر مواد مخدر خلاص می‌شود. روش‌های درمان اختلالات افسردگی ناشی از مواد مخدر به شرح زیر است:

درمان‌های روانشناختی

یکی از رایج‌ترین رویکرد‌های روانشناختی برای ترک اعتیاد افراد، درمان شناختی رفتاری (CBT) است. در این نوع درمان روانشناس ترک اعتیاد به افراد کمک خواهد کرد تا افکار و رفتار‌های منفی خود را که به افسردگی آن‌ها دامن می‌زند، شناسایی و تغییر دهند.

درمان بین فردی (IPT) یکی دیگر از روش‌های ترک اعتیاد روانی است که به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند و روابط خود را با دیگران تقویت کنند.

درمان روان پویشی نیز ممکن است با توجه به ویژگی‌های بیمار انجام شود. این نوع درمان به افراد کمک می‌کند تا ریشه‌های افسردگی را در تجربیات گذشته خود کشف و سپس آن‌ها را حل کنند.

لازم به ذکر است که ترک مقوله‌ای پیچیده بوده و توصیه متخصصین اعتیاد این است که به هیچ عنوان برای درمان خود به تنهایی اقدام نکنید. یافتن یک مرکز ترک معتبر و دارای مجوز می‌تواند فرایند درمان را برای شما ایمن کرده و باعث شود تا بدون درد و خماری این مسیر را طی کنید.

درمان‌های دارویی

تجویز دارو‌های ضد افسردگی و تثبیت کننده خلق و خوی مناسب توسط روانپزشک ترک اعتیاد، همگام با پیش بردن جلسات روان درمانی می‌تواند در ترک روانی اعتیاد شما موثر باشد.

تغییر سبک زندگی

ورزش منظم، تغذیه سالم، خواب کافی و اجتناب از مصرف مواد مخدر از جمله کار‌هایی هستند که انجام آن‌ها می‌تواند به بهبود افسردگی ناشی از مصرف مواد مخدر کمک کند.

یادتان باشد که درمان افسردگی ناشی از مواد مخدر به زمان و تلاش نیاز دارد. برای این کار شما باید اراده کنید و سپس به دنبال کمک حرفه‌ای و پزشکی باشد. فراموش نکنید که فرد افسرده، ممکن است انگیزه لازم را برای گام برداشتن نداشته باشد، بنابراین حمایت حرفه‌ای و اجتماعی در این زمینه بسیار مهم است. در این راستا شما عزیزان می‌توانید از بهترین روانشناسان و روانپزشکان ترک برای درمان افسردگی خود بهره بگیرید.